برای تمامی افرادی که در زنجیره تامین تا استفاده مواد شیمیایی قرار دارند، دانستن و داشتن درک صحیح از گریدهای رایج مواد شیمیایی و موارد استفاده از آن ها امری ضروریست.
مواد شیمیایی و واکنشگرها نقش اساسی در ساخت و آزمایش محصولات داروئی، وسائل پزشکی و بهداشتی داشته و در پیشرفت و پیشبرد بسیاری از علوم ( از علوم پایه تا اکثر علوم مهندسی) در سراسر تاریخ نقشی غیر قابل انکار داشته اند. آزمایشگاه ها و محققانی که از مواد شیمیایی استفاده می کنند سعی دارند مواد شیمیایی مورد نیاز خود را از شرکت هایی تامین کنند که اطمینان دارند که تولید کنندگان این مواد گرید آنها را به درستی شناسائی کرده و اطمینان حاصل کرده اند که محصولات آنها از تمام استانداردهای نظارتی برای استفاده در آن رده برخوردارند.
هنگام ساختن محلول یا ترکیب، آزمایشگر ابتدا باید تصمیم بگیرد که چه درجه خلوصی از مواد شیمیایی بر اساس روش خود نیاز دارد تا در مرحله بعد با توجه به آن، مقدار مورد استفاده از هریک از آن ها را محاسبه کند. در ادامه هفت گرید از گریدهای رایج مواد شیمیایی (از بالاترین به پایین ترین درجه خلوص) شرح داده شده است:
گرید ACS :
از استاندارد های خلوص تعیین شده توسط انجمن شیمی آمریکا (American Chemical Society) برخوردار بوده و حتی از آن ها فراتر می رود. این گرید برای استفاده های غذائی، داروئی و پزشکی قابل قبول بوده و می تواند برای کاربرد های ACS یا روش های عمومی که نیاز به خلص بالاتر از 95% دارند، استفاده شود.
گرید Reagent :
بطور کلی می توان گفت با گرید ACS برابری داشته و برای مصارف غذائی، داروئی و پزشکی مورد قبول بوده و برای استفاده در بسیاری از کاربرد های آزمایشگاهی و تحلیلی مناسب است.
گرید USP :
مطابق یا حتی فراتر از الزامات داروسازی ایالات متحده آمریکا (United States Pharmacopeia) است. این گرید نیز برای استفاده در صنایع غذائی، داروئی و پزشکی مورد قبول است. همچنین برای بیشتر اهداف آزمایشگاهی نیز استفاده می شود البته همیشه لازم است تا قبل از استفاده، اطمینان حاصل کرد که این گرید مناسب روش آزمایشگاهی مورد استفاده در آزمایش می باشد یا خیر.
گرید NF :
مطابق یا فراتر از الزامات فرمول ملی (National Formulary) است. USP و NF بصورت مشترک اقدام به انتشار کتابی از استانداردهای داروئی عمومی برای مواد شیمیایی و بیولوژیکی داروئی، لیست دوزها، ترکیب ها، مواد جانبی، وسایل پزشکی و مکمل های غدایی نمودند.
گرید Laboratory :
پرکاربرد ترین گرید برای استفاده در مقاصد آموزشی است اما، سطح دقیق ناخالصی های آن مشخص نیست. اگرچه برای آموزش و تمرین (مقاصد آموزشی) بسیار عالی است اما برای استفاده در صنایع غذائی، داروئی و پزشکی به اندازه کافی خالص نیست.
گرید Purified :
که به گرید Pure یا Practical نیز معروف است و هیچ استاندار رسمی ندارد. همچنین به اندازه ای خالص نیست که در صنایع حساسی چون صنایع غذائی، داروئی و پزشکی که با سلامت جامعه در ارتباط هستن مورد استفاده قرار گیرد.
گرید Technical :
این گرید برای اهداف تجاری و صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد، در نتیجه مانند چند مورد اخیر به اندازه ای خالص نیست که در صنایع حساس مورد استفاده قرار گیرد.
گرید های ACS، Reagent، USP و NF معمولا معادل هم بوده و قابل استفاده بجای یکدیگر می باشند، اما با این حال نیز باید همیشه قبل استفاده با دقت شرایط آزمایش و میزان خلوص مورد نیاز بررسی شود.
گرید های Lab، Purified و Technical نیز موارد استفاده خاص خود را دارند. به عنوان مثال مواد شیمیایی با گرید Lab به دلیل قیمت مناسب و خلوص شیمیایی خوب، بطور گسترده در اهداف آموزشی و علمی مورد استفاده قرار می گیرد. البته باید توجه شود که مواد شیمیایی با گرید Lab، حتی برای آزمایشگاه های کنترل کیفیت کارخانه های تولید دارو و لوازم پزشکی نیز مناسب نمی باشند.
در این مقاله سعی شد هفت گرید رایج مواد شیمیایی بطور مختصر توضیح داده شود.درک اهمیت تاثیر آنها بر محصولات بسیار ضروری است. استفاده از گرید های با خلوص پایین تر از آنچه که برای محصول مورد نیاز است، یک اشتباه پر هزینه است. از طرفی استفاده از گرید با درجه خلوص بالاتر از حد مورد نیاز نیز منجربه هزینه های غیر ضروری می شود.
برای آشنایی بیشتر با گرید های مختلف مواد شیمیایی اینجا را کلیک کنید.